"Προσευχή και Νηστεία" - Επίκαιρος λόγος του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αυστραλίας κυρού Στυλιανού

 

Από  το χρονολόγιο του Γενικού Αρχιερατικού Επιτρόπου και Προϊστάμενου του Καθεδρικού Ναού Ύδρας Αιδεσ. Πρωτ. π. Ακίνδυνου Δαρδανού
Επίκαιρος λόγος του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αυστραλίας κυρού Στυλιανού.
Καθώς διανύουμε τις πρώτες ημέρες της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, αναδημοσιεύουμε σήμερα ένα ξεχωριστό κείμενο του Μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αυστραλίας Στυλιανού σχετικό με τη συγκεκριμένη θρησκευτική περίοδο εγκράτειας και περισυλλογής.
Με τίτλο "Προσευχή και Νηστεία" συμπεριλαμβάνεται στην έκδοση "Ενσαρκώσεις του Δόγματος" (1996 - Εκδόσεις "Δόμος", Αθήνα), μια συλλογή κειμένων του αειμνήστου Αρχιεπισκόπου που επιμελήθηκε ο τότε Θεοφιλέστατος Βοηθός του Επίσκοπος Αριανζού κ. Ιωσήφ (Χαρκιολάκης):

ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ 

Μπαίνοντας για μιά ακόμη φορά στο στάδιο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, είναι πολύ φυσικό να θυμηθούμε ξανά τα βασικά αθλήματα που χαρακτηρίζουν ανέκαθεν την άσκηση των Ορθοδόξων. Ανάμεσα σ' αυτά τα αθλήματα κεντρική θέση κατέχουν η προσευχή και η νηστεία.
  Όταν ο Ορθόδοξος πιστός μιλά για νηστεία, αυθόρμητα έρχεται στη σκέψη του και η προσευχή. Κι όταν μιλά για προσευχή, αυτομάτως στο νου του έρχεται και η νηστεία. Γιατί τα δυό αυτά μέσα επικοινωνίας με τον Θεό είναι αλληλένδετα. Γι' αυτό κι ο Χριστός, όταν οι Μαθηταί Του προσπαθούσαν να διώξουν τα δαιμόνια που τυραννούσαν κάποιον δυστυχισμένο και δεν το κατόρθωναν, αυτό το δίδυμο μέσο της προσευχής και της νηστείας συνέστησε ως το πιο δυνατό όπλο που έχει ο άνθρωπος κατά του διαβόλου: τούτο το γένος εν ουδενί δύναται εξελθείν ει μη εν προσευχή και νηστεία (Μάρκ. 9,29).
  Επειδή όμως η εποχή μας όλα θέλει να τα αναλύει, να τα "απομυθεύει" και τελικά τις πιο πολλές φορές να τα εξευτελίζει, γι' αυτό, ακόμη κι ανάμεσα στους βαπτισμένους Ορθοδόξους των ημερών μας, υπάρχουν άνθρωποι που δεν βρίσκουν ποιά δικαίωση θα είχε για τον σημερινό "διαφωτισμένο" και "χειραφετημένο" άνθρωπο η προσευχή και η νηστεία.
  Έτσι διερωτώνται τι νόημα θα είχε να μιλά κανείς στον Θεό υπό μορφήν προσευχής, εκθέτοντάς Του τούτα ή εκείνα τα προβλήματα ή τα αιτήματα, τα οποία ούτως ή άλλως ο Θεός από μόνος Του γνωρίζει ως Παντογνώστης.
  Με τον ίδιο συλλογισμό διερωτώνται αυτού του είδους οι πιστοί, τι σημασία έχει για τον Θεό εάν θα φάνε ή δεν θα φάνε τούτη ή εκείνη την τροφή, σε τούτη ή εκείνη την ποσότητα και σε τούτη ή εκείνη την ημερομηνία.
  Αυτές βέβαια οι ενστάσεις εκ πρώτης όψεως φαίνονται πειστικές και δίκαιες. Όποιος όμως κρίνει με τέτοιο τρόπο τη νηστεία και την προσευχή, ασφαλώς δεν έχει συλλάβει το βαθύτερο νόημά τους. Γιατί το νόημα της προσευχής δεν είναι ασφαλώς το να πούμε στον Θεό πράγματα που δεν ξέρει, αλλά το να ταπεινωθούμε με τη θέλησή μας μπροστά Του, να Του ανοίξουμε την καρδιά μας, ν' αποθέσουμε στα δικά Του χέρια τις τύχες μας, να αισθανθούμε την οικειότητα του διαλόγου μαζί Του, να Του δηλώσουμε ότι εν ελευθερία Τον αναγνωρίζουμε Κύριο της ζωής και του θανάτου μας. Το ίδιο και η νηστεία δεν έχει ασφαλώς αυτή καθ' εαυτήν καμμία ιδιαίτερη ηθική και πνευματική αξία -μήτε καν σαν δίαιτα- γιατί ο Θεός δεν έχει πρώτιστο μέτρο τη βιολογική ευεξία μας. Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο τόσο απερίφραστα ο Απόστολος Παύλος, που υπήρξε τόσο λιτοδίαιτος και ταλαιπωρημένος, δεν έπαυσε να ομολογεί ότι "βρώμα δε ημάς ου παρίστησι τω Θεώ' ούτε γαρ εάν φάγωμεν περισσεύομεν, ούτε εάν μη φάγωμεν υστερούμεθα" (Α' Κορ. 8,8).
  Τη σπουδαιότητά της λοιπόν την ηθική και πνευματική αποκτά η νηστεία από τη στιγμή που γίνεται μέσο και δυνατότητα ευκολότερης επικοινωνίας μας με τον Θεό. Και πράγματι, νηστεύοντας ο άνθρωπος ασκείται στο να επιβάλλεται πάνω στις άλογες βιολογικές του ορέξεις και στα ένστικτα, να γίνεται πιο ελεύθερος, να παραιτείται από τα θέλγητρα τούτου του κόσμου, οπότε αποβαίνει λεπτοφυέστερος και πιο δεκτικός για την επικοινωνία με τα πνευματικά.
  Από τα πιο πάνω λοιπόν φαίνεται  καθαρά ότι μήτε η νηστεία μήτε η προσευχή είναι, μήτε πρέπει να γίνουν, αυτοσκοπός. Είναι μέσα επικοινωνίας με τον Θεό, και αυτή η επικοινωνία είναι το ζητούμενο και το ασύγκριτο.  Υπάρχει μιά ωραία αραβική παροιμία που λέγει: "Η ψυχή μήτε καφέ θέλει, μήτε καφενείο. Η ψυχή θέλει συντροφιά, κι ο καφές είναι πρόφαση"!
  Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι νηστεία και προσευχή είναι δυο ιερές "προφάσεις" για να μπορέσει ο  άνθρωπος να σπάσει τον μονόλογο και τον φιλάρεσκο εγκλεισμό στο εγώ του, να ταπεινωθεί και να επικοινωνήσει με τον Θεό, για να δεχθεί την ευλογία, τον φωτισμό και τον αγιασμό που εξασφαλίζει αυτή η επικοινωνία. Γιατί θα έχουν βέβαια ακατάλυτο κύρος πάντα οι λόγοι της Γραφής: "ο Θεός υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν" (Ιακ. 4,6).

ΚΑΛΗ ΚΑΙ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗ!