Τα πανάρχαια μονοπάτια της Ύδρας - Η πολιτιστική κληρονομιά του νησιού

 

Η Ύδρα έχει βραχώδη σύσταση με βουνά που έχουν απότομη κλίση, με χαράδρες και χείμαρρους και τα πετρώματα έχουν σε μεγάλη έκταση ασβεστολιθική σύσταση.
Το υψηλότερο σημείο της Ύδρας είναι το βουνό Έρε με ύψος 592 μέτρα. Το νησί έχει επίμηκες σχήμα με μήκος περίπου 20km από το ακρωτήριο της Ζούρβας έως το ακρωτήριο Μπίστι και το πλάτος της έχει διακύμανση από 2km έως και 4km και έχει έκταση 52 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Μια από τις αγαπημένες ενασχολήσεις των φυσιολατρών επισκεπτών του νησιού, όπως και πολλών κατοίκων είναι η πεζοπορία και τα οδοιπορικά αφού οι διαδρομές επάνω στο νησί ικανοποιούν και το ποιο απαιτητικό περιπατητή.

Η Ύδρα έχει ένα πυκνό δίκτυο ΠΑΝΑΡΧΑΙΩΝ μονοπατιών που έχουν αφήσει το αποτύπωμα τους για χιλιάδες χρόνια επάνω σε όλα τα  μήκη και τα πλάτη του νησιού.
Τα μονοπάτια αυτά χαράχτηκαν πριν χιλιάδες χρόνια από τους πρώτους κατοίκους (Πελασγούς και Δρύοπες), του νησιού που βρήκαν τα σημεία προσπέλασης προς όλη την Ύδρα και ένωσαν όλο το νησί με μονοπάτια για την προσβασιμότητα του αλλά και για τις αγροκτηνοτροφικές τους ασχολίες. 
Ο βασικός άξονας του είναι το κεντρικό μονοπάτι  που τέμνει εγκάρσια την Ύδρα από το ανατολικό τμήμα της έως και το δυτικό-νοτιοδυτικό τμήμα της. Συγκεκριμένα  ανατολικά  από το φάρο της περιοχής Ζούρβας έως Δυτικά-νοτιοδυτικά στην περιοχή Μπίστη και την παραλία του Αγίου Νικολάου (του Νυκλιώτη).
Επάνω σε αυτό το βασικό μονοπάτι βρίσκονται τα κυριότερα κομβικά σημεία του νησιού όπως: η περιοχή και οροπέδιο της Ζούρβας, κοιλάδα της «Νάργας» επίσης στη είσοδο της προαναφερόμενης περιοχής, το βουνό Όμπορι, η περιοχή του Αγίου Νικολάου, οι  περιοχή «Πεύγες» το Βουνό Έρε, η Επισκοπή, η περιοχή «Ζώγιερη» και καταλήγει σε δύο διακλαδώσεις:  στον κόλπο του Αγίου Νικολάου και τον Άγιο Γεώργιο (και οι δύο τοποθεσίες βρίσκονται), στην περιοχή Μπίστη.

Βρίσκουμε επίσης  παράλληλες διακλαδώσεις, η μία ξεκινά από την περιοχή «Προδέκτης» ή «Προθέκτης»  της πριοχής της Ι. Μονής του Αγίου Νικολάου και διασχίζει την νότια πλευρά της Ύδρας, την μεγάλη περιοχή «Κλιμάκι», συναντά την περιοχή της «Νησίζα» και ανηφορίζει προς  την «Επισκοπή» όπου συναντά και πάλι το κεντρικό μονοπάτι προς «Ζώγιερη» που καταλήγει στο νοτιοδυτικό άκρο της Ύδρας την περιοχή «Μπίστη» και την παραλία του Αγίου Νικολάου.
Ένα άλλο μονοπάτι ξεκινά από το βουνό του Προφήτη Ηλιού και καταλήγει στη νότια πλευρά της Ύδρας στο κεντρικό «Κλιμάκι».
Ουσιαστικά ένα πανάρχαιο βασικό όμως για το νησί μονοπάτι (από την Ζούρβα στον κόλπο του Αγίου Νικολάου στο Μπίστη), τέμνει την Ύδρα από τα ανατολικά και καταλήγει δυτικά. Το αρχαίο αυτό μονοπάτι έχει πολλές διακλαδώσεις  γιατί υπάρχουν πάρα πολλά άλλα μονοπάτια που το τέμνουν κάθετα αλλά και κάποια συμβαδίζουν παράλληλα μαζί του που οδηγούν σε πολλές και πανέμορφες περιοχές του νησιού μας.
Τα μονοπάτια αυτά για χιλιετίες τα περπατούσαν, τα διόρθωναν, τα επισκεύαζαν από τις φθορές του οι άνθρωποι του βουνού.

Με την πάροδο των χρόνων και την σταδιακή εγκατάλειψη των αγροτικών και κτηνοτροφικών περιοχών της Ύδρας, άρχισαν σε πολλά σημεία τους να έχουν φθορές που τα έκαναν πλέον δυσβάδιστα και σε κάποιες περιπτώσεις αδιάβατα.
Αν αυτό το διάχυτο δίκτυο μονοπατιών συντηρηθεί και αποκατασταθεί η προσβασιμότητα τους η Ύδρα θα γίνει ένας περιπατητικός παράδεισος.
Τα μονοπάτια αυτά είναι η πολιτιστική κληρονομιά της Ύδρας και οι παρεμβάσεις επάνω τους πρέπει να γίνονται με μεγάλη προσοχή και περίσκεψη και πάντα με επίβλεψη της αρμόδιας Εφορ. Αρχαιοτήτων.  
Καθ’ όλο το μήκος αυτό των μονοπατιών βρίσκουμε εγκαταστάσεις από την τα προϊστορικά ως τα σύγχρονα χρόνια, πηγές νερού (αποξηραμένες πλέον) και πολλά άλλα αρχαιολογικά στοιχεία  που συνηγορούν για τον πλούτο της ιστορίας του νησιού μας.

Κείμενο - φωτογραφίες: Σπήλιος Σπηλιώτης