Το χρονικό του λιμανιού της Ύδρας

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΛΙΜΑΝΙΟΥ ΤΗΣ ΥΔΡΑΣ

ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΕΡΓΑ ΣΤΟ ΜΕΤΩΠΟ ΤΟΥ ΛΙΜΑΝΙΟΥ

Οι πρώτοι κάτοικοι μετοίκισαν στην Ύδρα μέσω της Πελοποννήσου αλλά και των νησιών του Αιγαίου τμηματικά από τον 13^ο μ.Χ. αιώνα και έπειτα.
Οι μετακινήσεις των πληθυσμών ξεκίνησαν  τμηματικά από την πίεση των Οθωμανών και μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης το νησί δέχθηκε μια μαζικότερη εποίκηση. Το 1580 δέχθηκε επίσης τους απογόνους των στρατιωτών του Γεώργιο Καστριώτη (ή Σκεντέρμπεη).
Οι κάτοικοι συνενώθηκαν και δημιούργησαν την πρώτη συνοικία στην περιοχή της Κιάφας.
Ο πρώτος πυρήνας απέκτησε φρουριακή δομή προκειμένου να προστατεύσει τους κατοίκους της Ύδρας από τις αλλεπάλληλες πειρατικές κυρίως αλλά άλλου τύπου επιδρομές (αποβάσεις στρατευμάτων κλπ).
Στο κέντρο του οικισμού της Κιάφας, οικοδομήθηκε το 1640 η εκκλησία της Γεννήσεως  του Χριστού.
Αντιστοίχως στο λιμάνι της Ύδρας προ της Ιδρύσεως της Ι. Μονής Κοιμήσεως Θεοτόκου Ύδρας, από το 1643 υπήρξε μικρός ναός αφιερωμένος στον Άγιο Χαράλαμπο και μικρό Μοναστήρι όπου Κύθνιες Μοναχές μετέφεραν την Εικόνα της Παναγίας Φανερωμένης και την τοποθέτησαν στον Ναό που οικοδόμησαν.  
Σύμφωνα με κάποιες προφορικές και γραπτές αναφορές ο Ναός οικοδομήθηκε πάνω σε μικρή νησίδα η οποία υπήρχε στο κέντρο του λιμανιού. Όπως αναφέρεται το ύψος της θαλάσσης έφθανε ανατολικά έως τα όρια της συνοικίας του Νέου Κόσμου (πλησίον του Γηπέδου) και δυτικά του φαρμακείου Ραφαλιά. Με την πάροδο των χρόνων λόγω των εκχερσώσεων που προέκυψαν από τις βροχές από τους χειμάρρους που καταλήγουν στο λιμάνι το νησί ενώθηκε με τον υπόλοιπο τμήμα της ξηράς.
Κατά το έτος 1747 η Μονή που υπήρχε στο λιμάνι μετετράπη σε Σταυροπηγιακή με Πατριαρχικό Γράμμα του Πατριάρχη Παϊσίου και εν συνεχεία μετετράπη σε ανδρώα.
Μεταξύ των ετών 1766-1768 γίνεται η ανοικοδόμηση του  Ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου Ύδρας
Κατά τα έτη 1658-1697 υπήρξαν αναφορές ξένων περιηγητών για τον πρώτο οικισμό του νησιού.

Σύμφωνα με τον χαρτογράφο Marco Boschini το 1658 υπήρχαν διάσπαρτες οικίες στο έδαφος της Ύδρας.Κατά τον χαρτογράφο Francesco Piacenza, το 1688,επί της νήσου Ύδρας υπήρχε λεηλατημένος και κατεστραμμένος από πειρατική επιδρομή οικισμός. Ο Maestro Vincenzo Coronelli, το 1697 διαπιστώνει κάποιο μικρό πληθυσμό κατοίκων.
Ακολούθησε νέος εποικισμός του νησιού το 1715 μετά την οριστική εκδίωξη των Ενετών από την Πελοπόννησο.
Το 1780 φαίνεται ότι έγινε η απαρχή της  οικιστικής αναπτύξεως της πόλεως της Ύδρας.
Μεταξύ των ετών 1780-1810, αναγέρθηκαν  στην Ύδρα οι περισσότερες υπάρχουσες οικίες, αρχοντικά  καθώς και Ναοί. Μεταξύ αυτών τα Αρχοντικά του Εμμανουήλ Τομπάζη (Παράρτημα Σχολής Καλών Τεχνών),του Αναστασίου Τσαμαδού (Σχολή Εμποροπλοιάρχων),της οικογενείας Τσαμαδού (1^ο Δημοτικό Σχολείο),του Λάζαρου Κουντουριώτη και Γεωργίου (Παύλου) Κουντουριώτη κλπ.

ΤΑ ΕΡΓΑ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ

Το 1811-1812 πραγματοποιήθηκε πρώτη επισκευή του μικρού μόλου στο δυτικό τμήμα του λιμανιού και προκύπτει από  κατάστοιχο εξόδων της Κοινότητος της νήσου Ύδρας
Οι πρώτες εργασίες πλακόστρωσης της παραλίας της Ύδρας άρχισαν το 1813 και ολοκληρώθηκαν το 1814.
Πρόκειται για το παλιό καλντερίμι του οποίου τμήματα βρίσκουμε στο κεντρικό λιμάνι σε βάθος  από 0.60-0.80 εκατοστά από το σημερινό πλακόστρωτο.  
Παραμονές της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 έγινε η κατασκευή δύο προμαχώνων του λιμανιού της Ύδρας: «Κάβο Κάστρο» και «Σπηλιάς» στο σημερινό «Περίπτερο».
Το 1865 ο Βασιλιάς Γεώργιος Α΄ εκδίδει διάταγμα για εργασίες στο λιμάνι του νησιού. Οι εργασίες περιλάμβαναν  καθαρισμό,  εκβάθυνση γύρω από το μικρό μόλο, επισκευή των κρηπιδωμάτων και τοποθέτηση σημαντήρος.
Το 1874 πραγματοποιήθηκε η κατασκευή του κεντρικού κωδωνοστασίου της Ι. Μονής Κοιμήσεως Θεοτόκου Ύδρας.
Κατά τα έτη 1870-1877, πραγματοποιήθηκαν εκτεταμένες εργασίες στο λιμάνι.
Το 1891 αποπερατώθηκε ο βορινός μεγάλος λιμενοβραχίονας.
Το 1898  άρχισαν οι εργασίες πλακόστρωσης  του λιμανιού και ολοκληρώνονται το 1903.
Κατά την διάρκεια των εργασιών της πλακοστρώσεως της παραλίας της Ύδρας καταστράφηκε ο παλαιός μόλος της Πεσκαρίας, που χρησίμευε για την πώληση αλιευμάτων ο οποίος ευρισκόταν στο κέντρο του λιμανιού απέναντι της σημερινής οδού Α. Μιαούλη («Ντρίμ Σοκκάκι»).
Κατά τις εργασίες κατεδαφίστηκε και το  λίθινο γεφύρι που υπήρχε επί της οδού Α. Μιαούλη.
Το 1912 έγινε η κατασκευή του Περιπτέρου και η  διαμόρφωση της πλατείας «Κανόνια» όπως και  δενδροφύτευση της περιοχής.
Το 1914 κατασκευάσθηκε το Ηρώο του Ναυάρχου  και Α΄ Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Παύλου Κουντουριώτη.
Το έτος 1920 έγινε η οικοδόμηση του κτιρίου του Ιστορικού Αρχείου Μουσείου Ύδρας, σε σχέδια του Υδραίου Αρχιτέκτονα Α. Ορλάνδου.
Το 1937 έγινε η ανέγερση του Ηρώου Υδραίου Ναυάρχου της Αργεντινής Νικολάου Γεωργίου Κολμανιάτη.
Το 1937 τοποθετήθηκε επίσης και η προτομή του Υδραίου  Υπουργού Ναυτικών και Δημάρχου Πειραιώς Αθανασίου Ν. Μιαούλη, δισέγγονου του Ναυάρχου Ανδρέα Μιαούλη
Η προτομή τοποθετήθηκε στον χώρο ο οποίος ευρίσκεται μεταξύ του κτηρίου του Λιμεναρχείου και του κτηρίου του Ιστορικού Αρχείου-Μουσείου Ύδρας.
Το 1956 έγινε η δημοπράτηση έργων για την διενέργεια λιμενικών έργων στην προκυμαία της Ύδρας με την έναρξη εργασιών κατασκευής της προκυμαίας της Ύδρας και  αποπεράτωση κατασκευής του μικρού μώλου σε σχήμα Ταύ (κάτω από την σημερινή Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού Ύδρας)
Το 1957 κατετέθη μελέτη για την κατασκευή αποβάθρας για το δέσιμο των πλοίων στην προκυμαία της Ύδρας.
Κατά τα έτη 1958 -1959 γίνονται εκτεταμένες εργασίες  στην προκυμαία της Ύδρας δυτικά και ανατολικά του λιμανιού όπως κρηπιδώματα, επισκευή αρμολογίων κλπ.
Συγκεκριμένα:
·       Επισκευή παραλιακής οδού με λιθόστρωτο (σε δύο τμήματα: Από παλιό εστιατόριο Παπαθανασίου (κόκκινο σπίτι) έως οικία Κουκουδάκη, και από οικία Κουκουδάκη έως οικία Οικονόμου νυν ξενοδοχείο «Υδρέα»).
·       Επισκευή δι’ αρμολογίας δυτικού κρηπιδώματος λιμένος Ύδρας.
· Κατασκευή στηθαίου από κτήριο Σφαγείων έως τον λιμενοβραχίονα.
·   Κατασκευή δύο λίθινων κλιμάκων στην δυτική πλευρά του λιμένος.
·       Επισκευή στηθαίου στην θέση «Κάβος»
·     Επισκευή δι’αρμολογίας κρηπιδώματος ανατολικού κρηπιδότοιχου από την Σχολή Εμποροπλοιάρχων Ύδρας έως την θέση «Κάβος»
·       Επισκευή δι’ αρμολογίας λιμενοβραχίονος
·   Τοποθέτηση δεστρών και  εσχαρών ρείθρων (σχάρες) παραλίας Ύδρας
Το 1959 έγινε η προαγγελία ενάρξεως των εργασιών για την επέκταση του προβλήτα του λιμένος της Ύδρας για το δέσιμο των πλοίων  που αποπερατώθηκε το 1960.
Το 1961 εγκρίθηκε πίστωση από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων προς την Λιμενική Επιτροπή Ύδρας, για την ενίσχυση των εσωτερικών κρηπιδωμάτων του λιμένος
Το 1961 άρχισαν οι εργασίες μετατροπής του κτηρίου των Παλαιών Σφαγείων (παλιά Λαγουδέρα), σε Λέσχη του Υδραϊκού Ναυτικού Ομίλου και επισκευή  του δρόμου οδηγεί στον χώρο. Τον Μάϊο του 1964 μετετράπηκε σε νυκτερινό κέντρο διασκεδάσεως «Yachting club».
Το 1960 - 1962 έγινε η αναστήλωση του κάστρου του Κάβου και η τοποθέτηση κανονιών του 1821. Επίσης έγινε αναστήλωση του κάστρου στο Περίπτερο στην «Σπηλιά»
Το 1963 άρχισαν οι εργασίες εκσκαφής και υπόγειας τοποθέτησης σωλήνων υδροδοτήσεως στην προκυμαία της Ύδρας λόγω της κατασκευής της μεγάλης δεξαμενής στην συνοικία «Καλά Πηγάδια».
Το 1963 έγιναν εργασίες διαμορφώσεως του Δημοτικού Κολυμβητήριου της «Σπηλιάς»
Το 1966 κατασκευάστηκε λιθόστρωτο τμήμα του νέου προβλήτα της προκυμαίας Ύδρας (ανατολικό λιμάνι).
Το 1971 τοποθετήθηκε το στέγαστρο  στον κεντρικό προβλήτα της νήσου Ύδρας για την αναμονή των επιβατών.
Το 1972 έγινε η κατεδάφιση παλαιού κτιρίου του Ιστορικού Αρχείου Μουσείου Ύδρας. Η θεμελίωση του νέου κτηρίου πραγματοποιήθηκε το 1975.
Το 1977 πραγματοποιήθηκαν τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Ναυάρχου και Πρωθυπουργού της Ελλάδος Αντωνίου Κριεζη, στην διαμορφωθείσα πλατεία κάτω από το κάστρο του Κάβο
Το 1988 έγινε η ανέγερση Ηρώου του Πλοιάρχου Αντωνίου  Οικονόμου στο ανατολικό τμήμα του λιμανιού.
Το  1990 αποφασίστηκαν τα εξής έργα:
Α) Δημοπράτηση έργων πλακοστρώσεως του τμήματος από τον κεντρικό βορεινό βραχίονα έως την πλατεία Περιπτέρου - Κανόνια.
Β) Πλακόστρωση της περιοχής γύρω από την προτομή του Πλοιάρχου Αντωνίου Οικονόμου και εξωραϊσμός της περιοχής της Ακαδημίας Εμπορικού Ναυτικού Ύδρας.
Το 1993 έγινε η ανέγερση Ανδριάντα Ναυάρχου Ανδρέα Μιαούλη στο Κάστρο του Κάβου.
Το 1993 πραγματοποιήθηκαν εκτεταμένες εκσκαφές στο λιμάνι της Ύδρας για την τοποθέτηση του αγωγού του βιολογικού καθαρισμού. Οι εκσκαφές έγιναν σε όλο σχεδόν το μέτωπο του λιμανιού.
Το 1994 κατεδαφίστηκε η μάντρα της Αρχοντικής οικίας Νευρούζου και πραγματοποιήθηκε η ανέγερση νέας οικοδομής.
Το 1996 αποπερατώθηκε η  κατασκευή του  νέου κτιρίου Ιστορικού Αρχείου Μουσείου Ύδρας.
Το 1996 έγινε η πλακόστρωση της προκυμαίας της Ύδρας από το Κάστρο του Κάβου έως το κτήριο των Σφαγείων (στο Μισοφέγγαρο).
Το 1998 έγινε επιδιόρθωση καλντεριμιού προς το Περίπτερο (Κανόνια). Τον ίδιο χρόνο έγινε και η πλακόστρωση) της πλατείας Περιπτέρου.
Το  2001 έγινε η πλακόστρωση  της προκυμαίας της Ύδρας από την Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού Ύδρας έως τον Κάστρο του Κάβου.
Το 2003 πραγματοποιήθηκε η πλακόστρωση τμήματος της προκυμαίας της παραλίας της Ύδρας από τον κεντρικό βορεινό λιμενοβραχίονα έως το κτίριο του Υ.Ν.Ο. (παλιά Λαγουδέρα).
Το  2012 έγινε η πλακόστρωση του  δυτικού κρηπιδώματος της προκυμαίας της Ύδρας από την οικία Παπαθανασίου (κόκκινο σπίτι) έως την κλιμακωτή οδό που οδηγεί στην Σχολή Καλών Τεχνών.
Τα έτη 2018 - 2020 σταδιακά πραγματοποιήθηκαν εργασίες που αφορούσαν την αντιμετώπιση των καθιζήσεων του πλακόστρωτου του λιμανιού.  Οι εργασίες ξεκίνησαν από το σημείο του Ηρώου του Παύλου Κουντουριώτη και επεκτάθηκαν σε διάφορα σημεία του λιμανιού.
Το 2024 άρχισαν οι εργασίες στο λιμάνι της Ύδρας για την αντικατάσταση του δικτύου ύδρευσης.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Συμπερασματικά στην σημερινή μορφή του λιμανιού διαπιστώνονται εκτεταμένες φθορές στο πλακόστρωτο που έχει υποστεί με τις παρελθούσες εργασίες αλλά και με την πάροδο του χρόνου.
Το κονίαμα ανάμεσα στο πλάκες του λιμανιού  είχε κάνει εν μέρει αόρατες τις ατέλειες αλλά οι εργασίες αποκαλύπτουν το πραγματικό μέγεθος τις φθοράς που κατά το παρελθόν έχει υποστεί το πλακόστρωτο.
Οι εργασίες που καταπόνησαν το πλακόστρωτο είναι  από το 1963 - 1964, που τοποθετήθηκε  αγωγός  νερού από αμίαντο και τροφοδοτεί τα καταστήματα και τις οικίες του λιμανιού και καταλήγει στην δεξαμενή των Καλών Πηγαδιών". Ο αγωγός αποχέτευσης του βιολογικού καθαρισμού το 1993, το δίκτυο της ΔΕΗ και το δίκτυο του ΟΤΕ. Επίσης και οι κατά καιρούς αλλεπάλληλες εργασίες των διάφορων συνεργείων επιδιόρθωσης των βλαβών των προαναφερόμενων δικτύων.
Συμπερασματικά πρόκειται για ένα καταπονημένο πλακόστρωτο που χρειάζεται  μια ιδιαίτερης αντιμετώπισης με τον τρόπο και  με τα κατάλληλα μέσα. 

Με πληροφορίες από: 
Ιστορία της Νήσου Ύδρας Α. Λιγνού
Εφημερίδα: "Το Μέλλον της Ύδρας"
Εφημερίδα: "Η Φωνή της Ύδρας"
ΥΔΡΑ-ΥΔΡΕΑ-ΥΔΡΟΥΣΣΑ